Nhận thức sâu sắc, sự lãnh đạo của Đảng là yếu tố quyết định hàng đầu trong quá trình cách mạng, nhất là quá trình lãnh đạo, Đảng ta thường xuyên quan tâm đến công tác bồi dưỡng, giáo dục thế hệ trẻ để trở thành đội dự bị tin cậy của Đảng, điều đó đã được minh chứng trong suốt chặng đường đấu tranh xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ở Việt Nam. Nhiều đoàn viên, thanh niên bằng sức trẻ của mình đã không ngại khó khăn, gian khổ, tiên phong đi đầu trong các hoạt động phát triển, kinh tế, văn hóa, xã hội, bảo vệ quốc phòng an ninh ở địa phương; tích cực tham gia đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch bảo  vệ nền tảng tư tưởng của Đảng... Chính từ trong các hoạt động này đã giúp các đoàn cơ sở phát hiện, giới thiệu, bồi dưỡng để tạo nguồn sức mạnh cho các chi bộ đảng. Ngoài ra việc ban hành Quyết định 217-QĐ/TW  về “Quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội” và Quyết định 218-QĐ/TW, ngày 12-12-2013 của Bộ Chính trị (khóa XI) “Quy định về việc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể chính trị - xã hội và nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền” tạo tính tích cực, chủ động giám sát các chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước của các đoàn thể chính trị - xã hội. Qua đó, huy động được sức lực, trí tuệ của thanh niên trong việc phản biện dự thảo các văn bản của Đảng và Nhà nước trên các lĩnh vực nói chung và liên quan đến đoàn viên, thanh niên nói riêng.

Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã nhấn mạnh: “Tạo động lực cho thanh niên xung kích trong học tập, lao động sáng tạo, khởi nghiệp, lập nghiệp; làm chủ các kiến thức khoa học, công nghệ hiện đại, phát huy vai trò quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”… “Ðảng phải tăng cường sự lãnh đạo đối với công tác thanh niên bằng các nhiệm vụ và giải pháp toàn diện, đồng bộ, mạnh mẽ, tích cực và trách nhiệm”. Tuy nhiên một thực tế hiện nay đối với với công tác đoàn và phong trào thanh niên là: Việc tập hợp thanh niên để tham gia các hoạt động của đoàn còn gặp nhiều khó khăn; nguồn quần chúng ưu tú để phát triển đảng ở một số cơ sở khó thực hiện; một bộ phận thanh niên chạy theolối sống thực dụng, thiếu lý tưởng, xa rời truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc, có khuynh hướng đề cao tuyệt đối hóa kinh tế, chú trọng làm giàu, ít chú ý đến việc tham gia vào các hoạt động chung của tổ chức đoàn thanh niên và địa phương mình… Trong khi đó, bằng nhiều âm mưu, chiến lược, thông qua các phương tiện thông tin như zalo, facebook… với nhiều luồng thông tin khác nhau, các thế lực thù địch đang hàng ngày, hàng giờ thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”… nhằm chia rẽ nội bộ, chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc, trong đó có mưu đồ lung lạc thế hệ trẻ, nhất là thế hệ trẻ vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, làm cho thanh niên mất phương hướng chính trị và niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng. Mặt khác với một địa bàn còn khó khăn như huyện Đồng Văn, tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo chiếm 75%, trong đó tỷ lệ hộ nghèo là 61% (Theo số liệu điều tra kinh tế hộ gia đình năm 2022) và hộ nghèo chủ yếu nằm trong độ tuổi thanh niên, do đó hầu hết thanh niên trong độ tuổi lao động không có mặt tại địa bàn do đi làm ăn xa để đảm bảo mưu sinh cho gia đình, từ đó khó khăn việc tổ chức các phong trào đoàn và thanh niên ở cơ sở, đồng thời thiếu nguồn để xem xét bồi dưỡng, giới thiệu cho tổ chức Đảng xem xét, kết nạp hàng năm.

Trao đổi với Đồng chí Ngô Thị Xuyến Thanh, Phó bí thư Huyện đoàn về tình hình đoàn viên thanh niên trên địa bàn huyện Đồng Văn, đồng chí cho biết: Trong thời gian qua, với sự quan tâm lãnh chỉ đạo trực tiếp của Huyện ủy, hướng dẫn thực hiện các nội dung công tác đoàn và phong trào thanh niên của Tỉnh đoàn, Ban thường vụ Huyện đoàn đã cụ thể hóa, tham mưu, đề xuất nhiều nội dung phù hợp với tình hình thực tế của huyện để thu hút đoàn viên, thanh niên tham gia và đã đạt được một số kết quả. Tuy nhiên trên thực tế số đoàn viên, thanh niên không có mặt tại địa bàn, nhất là đoàn viên, thanh niên nông thôn do đi làm ăn xa vẫn chiếm tỷ lệ khá cao, số mô hình, điển hình về phát triển kinh tế trong độ tuổi đoàn viên, thanh niên chiếm tỷ lệ thấp; một bộ phận đoàn viên, thanh niên chưa thể hiện được tính tiên phong, ý chí, khát vọng làm giàu nên việc tiếp cận các nguồn vốn theo chính sách của Trung ương, cơ chế của tỉnh, của huyện còn rất khiêm tốn.

Có rất nhiều nguyên nhân của những khó khăn, hạn chế nêu trên, song nguyên nhân chủ yếu vẫn là đời sống của nhân dân các dân tộc huyện Đồng Văn còn gặp nhiều khó khăn, trong đó có lực lượng đoàn viên, thanh niên do thiếu điều kiện  sản xuất, thiếu nước sinh hoạt, thiếu việc làm tại chỗ; trình độ của đoàn viên, thanh niên trên địa bàn huyện không đồng đều, thiếu kinh nghiệm thực tiễn; một bộ phận đoàn viên, thanh niên bằng lòng với cuộc sống hiện tại, chưa có ý chí vươn lên; chưa cống hiến sức trẻ để tham gia tích cực vào các phong trào đoàn và hoạt động thanh niên ở địa phương; một bộ phận không có ý chí phấn đấu, ngại hoặc không thích vào Đảng…Mặt khác, ở một số nơi công tác giáo dục chính trị, tư tưởng,giáo dục lý tưởng sống cho đoàn viên, thanh niên còn mang tính hình thức, chưa được coi trọng đúng mức; tổ chức Đoàn ở một số nơi chưa thể hiện được vai trò tiên phong, chưa đủ sức để thu hút, tập hợp đoàn viên, thanh niên tham gia; nội dung sinh hoạt đoàn nghèo nàn, đơn điệu….

Gặp gỡ, trao đổi với đồng chí Vàng Mí Say, đảng viên, đoàn viên chi đoàn thôn Nhà Sa, xã Thài Phìn Tủng, huyện Đồng Văn về các hoạt động đoàn và phong trào thanh niên hiện nay, đồng chí thẳng thắn cho biết: Bản thân tôi là một đoàn viên, đảng viên đang sinh hoạt tại chi đoàn thôn, tuy nhiên trong thời gian qua tôi thấy có rất ít hoạt động mang tính tập thể, cộng đồng để giúp đỡ lẫn nhau, chủ yếu các buổi sinh hoạt đoàn chỉ là phổ biến một số văn bản của đoàn cấp trên, đóng đoàn phí, chứ chưa cụ thể được bằng những phần việc ở thôn để thu hút đoàn viên, thanh niên tham gia.

Từ những thực tế nêu trên trong thời gian tới để việc tập hợp thanh niên, tạo phong trào đoàn thật sự hiệu quả, thiết thực, góp phần nêu cao vai trò của Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh trong công tác xây dựng Đảng cần triển khai nhiều nhiệm vụ, giải pháp mang tính đồng bộ và quyết liệt hơn nữa. Trong đó, trước hết cần tiếp tục quan tâm nắm tình hình tư tưởng của đoàn viên, thanh niên, lựa chọn nội dung, hình thức giáo dục chính trị, tư tưởng cho đoàn viên thanh niên phù hợp với thực tế trình độ, đặc điểm tâm lý, truyền thống văn hóa; quan tâm đời sống của đoàn viên, thanh niên, từ đó phát động các phong trào giúp nhau phát triển kinh tế thông qua việc vận dụng linh hoạt các cơ chế, chính sách để đoàn viên, thanh niên có ý chí, khát vọng được thể hiện, cống hiến tài năng, sức trẻ, làm giàu trên chính quê hương mình; định kỳ tổ chức đối thoại với đoàn viên, thanh niên để lắng nghe tâm tư, nguyện vọng và giải quyết những nhu cầu chính đáng của đoàn viên, thanh niên; xem xét có cơ chế ưu tiên, ưu đãi đối với những đoàn viên, thanh niên tốt nghiệp các trường đại học trở về địa phương để làm nòng cốt trong thu hút, tập hợp thanh niên, xây dựng phong trào đoàn ở địa phương; thường xuyên tổ chức các diễn đàn cho thanh niên được trao đổi, học tập kinh nghiệm lẫn nhau thông qua việc tham quan thực tế những điển hình, mô hình tiêu biểu trên tất cả các lĩnh vực; tạo điều kiện để các đoàn viên, thanh niên ưu tú được đứng trong hàng ngũ của Đảng, tham gia đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng; bảo tồn và phát huy truyền thống văn hóa tốt đẹp của các dân tộc; tham gia tích cực giáo dục kỹ năng sống và đưa văn hóa truyền thống vào các trường học để bồi đắp kiến thức, kỹ năng cho đội viên, đoàn viên, thanh niên trong trường học.