TTTĐT - Trước đây sách giáo khoa cấp I đã có bài giới thiệu về anh hùng Sùng Dũng Lù, nay do quá trình đổi mới sách giáo khoa, nội dung này không được đưa vào chương trình giảng dạy nữa. Trang thông tin điện tử địa phương giới thiệu lại với bạn đọc và du khách khi đến tham quan Công viên địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn biết rõ thêm. Đó là anh hùng Sùng Dũng Lù, người dân tộc Mông, sinh ngày 24/12/1926, tại xã Vần Chải, huyện Đồng Văn. Ông sinh ra trong bối cảnh đất nước ta bị chế độ thực dân Pháp và phong kiến tay sai đô hộ, bóc lột đến cùng cực. Năm 1945, Cách mạng tháng Tám thành công. Được cán bộ Việt Minh tuyên truyền, giác ngộ, Sùng Dũng Lù tích cực tham gia hoạt động cách mạng ở địa phương. Năm 1947, Sùng Dũng Lù gia nhập dân quân xã Vần Chải, trong quá trình học tập, rèn luyện phấn đấu ông giành được nhiều thành tích xuất sắc và được cử làm tổ trưởng dân quân xóm Khó Chớ, xã Vần Chải.
Tháng 3 năm 1959, huyện Đồng Văn triển khai thực hiện cuộc cải cách dân chủ và tổ chức bầu Hội đồng nhân dân các cấp đã động chạm đến quyền lợi kinh tế - chính trị của một số tầng lớp trong bộ máy cũ sau bầu cử chuyển tiếp. Chúng bị mất ruộng đất, bị gạt ra khỏi chính quyền mới. Vì vậy chúng điên cuồng cấu kết với bọn phản động, bọn đặc vụ nước ngoài kích động quần chúng xuyên tạc đường lối chính sách của Đảng, nhà nước ta và ráo riết đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, kích động lôi kéo quần chúng chống lại cách mạng. Tại xã Vần Chải, những năm 1958 - 1959, tên tướng phỉ Vàng Vạn Ly khét tiếng độc ác, hắn chỉ huy hàng trăm tên phỉ có nhiệm vụ chấn giữ con đường độc đạo từ Yên Minh qua đỉnh Thẩm Mã (Vần Chải) lên Phó Bảng - Đồng Văn. Chúng bắt thanh niên, nhân dân địa phương lên núi đập đá, xếp thành dàn, làm bẫy, khi có bộ đội đi qua kéo sập để bịt đường, gây thương vong cho bộ đội. Sùng Dũng Lù cũng là một trong những thanh niên bị bắt lên núi xây dựng trận địa cho chúng. Nhưng với tinh thần mưu trí, dũng cảm, khôn khéo lợi dụng sự sơ hở của bọn phỉ, ông đã vận động được một số thanh niên giác ngộ cùng ông trốn thoát về bản để tiếp tục chiến đấu.
Cuối năm 1959 ông được đề bạt làm xã đội trưởng dân quân xã Vần Chải và được cấp ủy, chính quyền xã tin tưởng giao nhiệm vụ chỉ huy xây dựng lực lượng dân quân sẵn sàng đứng lên chiến đấu thoát khỏi sự áp bức của bọn thủ phỉ. Tháng 01 năm 1960, vụ bạo loạn phỉ ở Đồng Văn cơ bản đã bị dập tắt. Tuy vẫn còn một số tên chạy thoát. Trong đó có tên tướng phỉ Vàng Vạn Ly, chúng tụ tập lại vào trong hang Sảo Há (Vần Chải) củng cố lực lượng, chờ thời cơ giúp đỡ của bọn phản động nước ngoài để tiếp tục chống phá cách mạng. Được sự chỉ đạo của cấp trên, Sùng Dũng Lù đã chỉ huy dân quân xã tổ chức đánh thắng nhiều trận, bảo vệ được tính mạng và tài sản của nhân dân. Đối với tướng phỉ Vàng Vạn Ly sau mười bốn tháng kiên trì tuyên truyền, vận động, Sùng Dũng Lù một mình tay không đã thuyết phục được vợ Vàng Vản Ly dẫn đường vào núi rừng hang Sảo Há nơi ẩn nấu của bọn thủ phỉ, vận động thuyết phục được tướng phỉ Vàng Vạn Ly cùng 12 tên phỉ cầm 7 khẩu súng trường, súng kíp ra trình diện chính quyền để được nhận sự khoan hồng của cách mạng.
Sau chiến công đó, ông được Nhà nước tặng Huân chương chiến công hạng Ba, Tháng 01 năm 1967, Sùng Dũng Lù được Chủ tịch Nước Việt Nam dân chủ cộng hòa tuyên dương Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân. Trở lại đời thường, Sùng Dũng Lù vẫn là một người mẫu mực, ông đã tích cực cùng cấp ủy, chính quyền địa phương, thường xuyên quan tâm chăm lo xây dựng địa phương ngày càng phát triển vững mạnh.
Năm 1993, ông được Tổng Bí thư Đỗ Mười, nhân dịp lên thăm tỉnh Hà Giang tặng ngôi nhà tình nghĩa. Ông sống ở căn nhà này đến khi mất (ngày 05/6/1999). Thi hài ông được được chôn cất chu đáo tại điểm Di sản địa chất Bãi Hải Cẩu (xã Vần Chải) cạnh quốc lộ 4C, đường Hà Giang - Đồng Văn, nơi ông từng sinh ra, lớn lên và trở thành người anh hùng trên Cao nguyên đá Đồng Văn.
Chính khu rừng hang Sảo Há, nơi Anh hùng Sùng Dũng Lù vào hang dụ phỉ ra đầu hàng cách mạng năm xưa, đã được UBND tỉnh Hà Giang ra Quyết định số 1471/2014/QĐ-UBND công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp Tỉnh. Khi đến Đồng Văn, quý du khách chớ quên đến thăm khu Di tích núi rừng hang Sảo Há và thắp hương tưởng niệm người Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Sùng Dũng Lù trên công viên địa chất toàn cầu cao nguyên đá huyện Đồng Văn.
