Hội đồng nhân dân là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân, do nhân dân địa phương bầu ra, chịu trách nhiệm trước nhân dân địa phương và cơ quan nhà nước cấp trên. Hội đồng nhân dân quyết định những chủ trương, biện pháp quan trọng để phát huy tiềm năng của địa phương, xây dựng và phát triển địa phương về kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh, không ngừng cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân địa phương, làm tròn nghĩa vụ của địa phương đối với cả nước.
Để Hội đồng nhân dân cấp xã hoạt động có hiệu quả theo chức năng, nhiệm vụ của mình và qua HĐND tỉnh tổng kết đánh giá kết quả thực hiện Đề án đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động của HĐND xã, thị trấn huyện Hoàng Su Phìn; năm 2012 Hội đồng nhân dân huyện Đồng Văn đã ra Quyết định số 05/QĐ-HĐND ngày 05 tháng 6 năm 2012 về việc ban hành Đề án “Nâng cao chất lượng hoạt động của HĐND cấp xã” nhiệm kỳ 2011 - 2016.
Từ khi HĐND huyện ban hành Đề án: "Nâng cao chất lượng hoạt động của HĐND cấp xã" nhiệm kỳ 2011-2016 đến nay, qua một nhiệm kỳ triển khai thực hiện, hoạt động của HĐND xã Sủng Trái đã có những chuyển biến rõ rệt, đã từng bước được đổi mới và nâng cao chất lượng, góp phần phát huy vai trò là người đại biểu của dân. Thực hiện đúng và đầy đủ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn theo luật định, thể hiện rõ nét vị trí, vai trò của cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân.
Thường trực HĐND xã đã chủ động phối hợp với UBND, UBMTTQ xã chuẩn bị đầy đủ các văn bản trình kỳ họp theo đúng thời gian quy định và kỳ họp được tiến hành đúng thủ tục theo luật định, chất lượng các kỳ họp HĐND từng bước được nâng lên. Hoạt động tiếp xúc cử tri trước và sau các kỳ họp của các tổ đại biểu được thường xuyên hơn, các ý kiến, kiến nghị của cử tri điều được tổ đại biểu trả lời trực tiếp và phản ảnh về thường trực HĐND xã để yêu cầu UBND xã và các ngành liên quan trả lời. Chất lượng và hiệu quả hoạt động giám sát đã từng bước đi vào chiều sâu, sau cuộc giám sát đã ban hành được báo cáo giám sát và có kiến nghị gửi đến UBND xã giải quyết kịp thời; đồng thời, chuyển ý kiến thuộc thẩm quyền cấp huyện giải quyết. Việc tiếp dân, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân đã được các ngành chuyên môn giải quyết kịp thời.
Tuy nhiên bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động của HĐND xã và các Tổ đại biểu nhìn chung vẫn còn những tồn tại, hạn chế đó là: Công tác chuẩn bị văn bản, tài liệu cho kỳ họp của các ngành chuyên môn tham mưu cho UBND xã còn chậm so với quy định, dẫn đến việc thẩm tra, cho ý kiến bằng văn bản của Thường trực HĐND vào các Báo cáo, tờ trình của UBND xã còn gặp nhiều khó khăn. Số ít đại biểu HĐND xã chưa thật sự tích cực phát huy vai trò, trách nhiệm trong việc tham gia phát biểu thảo luận tại kỳ họp, nội dung phát biểu chưa sâu, thẩm chí phát biểu chưa căn cứ vào các tài liệu trình kỳ họp, chất lượng thảo luận chưa phản ánh đầy đủ tình hình kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh, cũng như những vấn đề nổi cộm, bức xúc cần chỉ đạo, gặp gỡ đối với thôn. Một số ý kiến, kiến nghị của tri chưa được giải quyết dứt điểm, còn chung chung, nhưng chưa được đại biểu quan tâm có ý kiến chất vấn hoặc phản biện. Một số Tổ đại biểu HĐND xã khi đi tiếp xúc cử tri, một số ý kiến thuộc thẩm quyền giải quyết của mình nhưng không giải đáp, tổng hợp toàn bộ các ý kiến của cử tri gửi về Thường trực HĐND, không gửi cho MTTQ xã tổng hợp theo dõi. Một số cuộc giám sát của Thường trực HĐND xã, nội dung nhiều, chung chung, chưa cụ thể, thông báo giám sát chưa kịp thời.
Những tồn tại, hạn chế nêu trên, do cơ cấu tổ chức và cơ chế hoạt động còn nhiều bất cập. Thường trực HĐND xã, Chủ tịch HĐND xã còn kiêm nhiệm (Bí thư Đảng uỷ kiêm Chủ tịch HĐND xã) chưa dành được nhiều thời gian cho công tác HĐND. Thường trực HĐND chưa được tập huấn nhiều về công tác giám sát của HĐND; cơ sở vật chất đảm bảo cho các hoạt động của HĐND và đại biểu HĐND còn thiếu.
Đ/c Giàng Nhè Gió - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã và đ/c Ly Mí Pó - Chủ tịch UBND xã trao giấy khen của UBND xã cho các đại biểu HĐND xã đã có thành tích xuất sắc trong hoạt động HĐND nhiệm kỳ 2011-2016
Từ những hạn chế, bất cập trên, để HĐND cấp xã, thị trấn nói chung và HĐND xã Sủng Trái nói riêng tiếp tục hoạt động theo Đề án trong nhiệm kỳ 2016-2021 có chất lượng, hiệu quả, cần thực hiện một số nhiệm vụ và giải pháp sau:
Một là, Cấp ủy Đảng ở cơ sở cần tăng cường sự lãnh đạo đối với tổ chức và hoạt động của HĐND, quan tâm công tác quy hoạch, đào tạo, phân công cán bộ có tâm, có tầm làm công tác HĐND để xây dựng HĐND thật sự là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương.
Hai là, Nâng cao chất lượng đại biểu HĐND và công tác tổ chức của HĐND xã trước hết phải đổi mới công tác hiệp thương, giới thiệu đại biểu, việc lựa chọn bầu cử đại biểu HĐND xã cần tiến hành thật sự dân chủ, công khai. Chú trọng phẩm chất, đạo đức, trình độ, năng lực, có khả năng đại diện cho cộng đồng dân cư và năng lực tham vấn, quyết định. Thực hiện tốt nhiệm vụ của người đại biểu, có năng lực đóng góp vào các hoạt động của HĐND.
Ba là, UBND xã cần nâng cao trách nhiệm trong việc giải quyết các ý kiến, kiến nghị của cử tri; việc xây dựng. Chủ toạ kỳ họp cần linh động trong điều hành kỳ họp, gợi mở để đại biểu mạnh dạn tham gia ý kiến thảo luận nhằm ban hành Nghị quyết có tính khả thi cao. Định kỳ mỗi năm, HĐND và đại biểu HĐND xã phải báo cáo công khai với cử tri nơi được ứng cử về công việc đã làm, để cử tri nhận xét, đánh giá; qua đó phát huy quyền giám sát của nhân dân đối với chính quyền cơ sở và đại biểu dân cử.
Bốn là, thực hiện tốt chức năng giám sát của HĐND xã. Giám sát là chức năng cơ bản của HĐND, có vai trò quan trọng trong việc chấp hành pháp luật và Nghị quyết của HĐND trên các lĩnh vực phát triển kinh tế- xã hội, quốc phòng, an ninh ở địa phương. Để nâng cao chất lượng hoạt động của HĐND, đáp ứng yêu cầu, nguyện vọng của nhân dân, nhất là việc thực hiện quy chế dân chủ ở xã, HĐND cần xây dựng chương trình, kế hoạch giám sát cụ thể. Cần thực hiện tốt các hình thức giám sát như xem xét các báo cáo tại kỳ họp HĐND, kiểm tra, giám sát của Thường trực HĐND, chất vấn của đại biểu, giám sát văn bản quy phạm pháp luật ở địa phương và giám sát thực tế ở cơ sở, nhằm tác động đến sự phát triển KT-XH và quốc phòng, an ninh ở địa phương.
Năm là, Tiếp tục đổi mới và nâng cao chất lượng tiếp xúc cử tri và thực hiện nhiệm vụ ở cơ sở, tiếp công dân của đại biểu HĐND, sẽ tác động trực tiếp đến hiệu quả hoạt động của HĐND. Do đó, cần tăng cường tiếp xúc cử tri trước và sau kỳ họp, nơi cư trú, nơi làm việc. Đại biểu HĐND phải giành thời gian để tiếp dân, trong hoạt động đại biểu phải thật sự gần dân để hiểu dân hơn, phản ánh trung thực ý kiến, nguyện vọng của nhân dân đến với HĐND để góp phần cùng HĐND quyết định đúng đắn những vấn đề quan trọng của địa phương. Các Tổ đại biểu cần duy trì họp định kỳ theo quý để chuẩn bị ý kiến phát biểu, chất vấn tại kỳ họp, tham gia hoạt động giám sát, khảo sát, tiếp công dân, nghiên cứu chính sách pháp luật, Nghị quyết HĐND các cấp đang triển khai ở địa phương để vận động cử tri tổ chức thực hiện./.
